Napawanie części maszyn i urządzeń spoiwami wysokostopowymi

Do twardego napawania spoiwami wysokostopowymi stosowane są stellity względnie materiały stellitopodobne. Stelli- ty są to stopy chromu, kobaltu, wolframu z żelazem lub bez żelaza, zawierające l,0-j-2,5% C. Stellity bez żelaza mają orientacyjny skład chemiczny Cr – do 35%, W – do 30%, Co – do 65%, C – do 2,5%, Mn – do 1%, Si – do 1%.

Stellity z żelazem zawierają do 35% Fe. Stellity, szczególnie bez żelaza odznaczają się bardzo dużą odpornością na ścieranie w temperaturach dochodzących do 800°C, a nawet i więcej, przy równoczesnej dość znacznej odporności na działania korodujące różnych spalin. Stąd znajdują bardzo duże zastosowanie np. przy napawaniu zaworów i różnych części rozrządczych i uszczelniających przy silnikach spalinowych. Ze względu na znaczny koszt stellitów stosuje się w szeregu przypadkach znacznie tańsze spoiwa stellitopodobne, będące stopem żelaza, chromu i węgla, zawierające przeważnie ~ 30% Cr i do 3% C. Spoiwa stellitopodobne mają w normalnych temperaturach oraz do temperatury ~ 400°C odporność na ścieranie nie mniejszą od stellitów. Spoiwa stellitowe stosowane są przede wszystkim do napawania armatury parowej, gdyż mają w podwyższonych temperaturach dużą odporność przeciw ścieraniu i korozji wodnej. Poza tym stellity i materiały stellitopodobne stosowane są do napawania różnych części i urządzeń pracujących w warunkach narażonych na duże działanie ścierająca i korodujące, a więc do napawania wierteł górniczych, noży wrębowych górniczych i całego szeregu urządzeń stosowanych w przemyśle górniczym węglowym, naftowym, wiertniczym, kamieniarskim.

Do napawania wysokoprężnej armatury parowej korzystnie jest stosować dwa gatunki elektrod lub prętów stellitowych twardsze i miększe. Elektrody i pręty twardsze powinno stosować się do napawania części których wymontowanie z armatury – celem przeprowadzenia napawania – jest niemożliwe, względnie stwarza duże trudności. Elektrody i pręty miększe stosuje się do napawania łatwo wymiennych względnie dających się wymontować części. Wymienne oraz łatwo dające się wymontować części metalowe, napawane miększym tworzywem wycierają się znacznie szybciej od części stałych, napawanych twardymi elektrodami [2], Pozwala to na przedłużenie pracy armatury parowej, gdyż części wymienne można napawać kilkakrotnie.

Przy napawaniu armatury parowej względnie powierzchni o wymaganej dużej odporności na korozję wystarczy wykonać gazowo jedną warstwę, a łukowo nie mniej niż dwie, gdyż przy napawaniu łukowym materiał rodzimy przetapia się i pierwszą warstwę stanowi stop materiału rodzimego i spoiwa wysokostopowego (przy napawaniu gazowym materiał rodzimy prawie nie ulega przetopieniu).

W przypadku gdy od napawanych warstw wymaga się tylko dużej odporności na ścieranie, podczas gdy sprawa odporności na korozję jest mało istotna, można nawet łukowo przeprowadzić napawanie jednowarstwowo, bowiem nawet w wymieszanym stopiwie z elektrod i materiału rodzimego znajduje się dostateczna zawartość składników utwardzających. Napawanie elektrodami i prętami stellitowymi i stellitopodobnymi przeprowadza się na zimno (rzadko) i na gorąco. N a- pawanie na zimno przeprowadza się w przypadkach, gdy w napawanym metalu dopuszcza się pęknięcia.